Cortisol!

Creëer rust, verlaag je Cortisol niveau én ontmoet jezelf op nieuwe manieren

Wat is Cortisol eigenlijk?
Cortisol is een zogenaamd ‘stresshormoon’ en maakt deel uit van de stress respons. Het wordt aangemaakt op die momenten dat je stress ervaart. Door dingen in jezelf óf buiten je.

Stress respons

Er zijn twee manieren waarop je lichaam reageert op stress.
De snelle respons en de langzame reactie.
De snelle is de meest bekende. Na een schrikreactie reageert het lichaam met een adrenaline of epinefrine ‘shot’ wat het lichaam in een staat brengt van de klassieke ‘fight, flight of freeze’ reactie: vechten, vluchten of bevriezen (verlammen).

De tweede manier van omgaan met stress is via de HPA-axis. Dit is de Engelse afkorting voor ‘Hypothalamic-Pituitary-Adrenal axis’ en ontstaat na een stressvolle gebeurtenis.

In het Nederlands noemen we de HPA-axis de Hypothalamus-Hypofyse-Bijnier-as.
De HPA-axis is een soort van communicatie-netwerk welke loopt van het brein, naar de bijnieren (de walnootachtige klieren bovenop de nieren) en weer terug.

Als het brein stress signalen in het lichaam gewaarwordt, reageert het door een boodschap te sturen naar de bijnieren die hen vertelt: Maak Cortisol!

Zowel het hormoon Cortisol als ook Adrenaline (of Epinefrine) zijn hormonen die de fysiologische reactie op stress aansturen en ervoor zorgen dat er direct energie vrij komt in het lichaam.
Beide manieren van omgaan met stress geeft de bijnieren het signaal Cortisol aan te maken.
De snelle stress reactie geeft al na 60 seconden een meetbare Adrenaline respons, daarentegen kan het wel zo’n 30 minuten duren voordat Adrenaline in het bloed te meten is.

‘Fight, Flight of Freeze’

Cortisol is prima wanneer het je uit een fysiek bedreigende situatie kan redden.
De acute stress die de ‘fight, flight of freeze’ reactie oproept is zeker een goed idee als je je kind voor je neus bijna een drukke weg over ziet steken en jij met een paar snelle stappen dit kan voorkomen! Er vanuit gaande dat de natuur wijs is en je op dat moment niet in de verlammende ‘freeze’ staat terecht komt…

We komen trouwens in deze staat van respons omdat onze Amygdala – het niet-zo-slimme-deel-van ons brein – het stress-signaal afgeeft.
Het bloed gaat vervolgens naar onze spieren, de bloedruk omhoog, onze hartslag versnelt en… ons lichaam is in alarmstaat!

Als je lichaam stress hormonen in je lichaam laat stromen, heeft dit direct een negatieve invloed op je spijsvertering en immuunsysteem. Het sluit direct het functioneren van de maag en dunne darm. In deze toestand denken we ook niet aan eten… er is géén tijd voor.

Wanneer we ons in een acute bedreiging bevinden is een snelle lichaamsreactie gewenst.
Hoe eerder we weer tot onszelf kunnen komen, levend en wel, hoe beter.
Alle energie gaat daarom naar dát wat ons snel fysieke kracht geeft.
Dus even geen tijd en energie voor lichaamsactiviteiten die niets met het jezelf in veiligheid brengen te maken hebben.
Eerst veiligheid en rust vinden!
Later geven we wel weer energie aan het verteren van voeding en het immuunsysteem.
Proteïne en vooral ook collageen formatie kan dan weer op gang komen (ja echt, stress en rimpels horen bij elkaar…) én de formatie van bot.

Veiligheid en rust

Maar… in de huidige tijd lijkt voor velen het vinden van rust, ontspanning en een gevoel van veiligheid ervaren niet helemaal te lukken.
Deze voortdurende stress zorgt voor een matige tot slechte vertering van voeding; winderigheid, darm- en buikkrampen, opgeblazenheid is heel gewoon tegenwoordig, net als constipatie of diarree.
Ondanks dat er doorgaans geen acuut dreigende situaties zijn als gevaarlijke dieren waarvoor we ons snel uit de voeten moeten maken, verkeert het lichaam toch in een vlucht, vecht of ‘vries’ staat.
Uit onderzoek blijkt dat ons lichaam wel vijftig keer per dag in die alarmstaat schiet!

En dan hebben we het nog niet eens over straling wat een continue belasting geeft op onze bijnieren en daarmee ook bijdraagt aan deze stress en alarmstaat van het lichaam.

Dat klinkt niet echt voor de hand liggend zou je denken. Vlucht, vecht of ‘vries’ staat zonder acuut gevaar?
Maar onze Amygdala kan het onderscheid niet maken tussen een werkelijk directe fysieke bedreiging of een perceptie van een bedreiging. Een gevoel bedreigd te zijn.
Zorgen over baan, geld, het verliezen van een geliefde, maar zelfs boosheid over iemands storende gedrag is een trigger tot innerlijke stress.

Dan stroomt er keer op keer Cortisol door ons lichaam en brengt uiteindelijk ons lichaam naar het punt waar we gemakkelijk vatbaar worden voor ziekten en een algeheel gevoel van malaise.

Zelfhelend vermogen

Gelukkig is ons lichaam een prachtig instrument!
We hebben een wonderlijke (veer)kracht en fantastisch mechanisme tot onze beschikking dat zichzelf als nodig van heel veel kan herstellen.
Het genezen van wonden, ziekten, maar ook kunnen we onszelf prima tegen infecties en lichaamsvreemde stoffen beschermen.
Ons lichaam beïvloedt zelfs hoe onze genen zich tot uitdrukking brengen!

Dit weten we! Maar… wat niet iedereen weet is dat dit natuurlijke zelfhelend vermogen wordt gedeactiveerd wanneer ons lichaam vol stresshormonen als Cortisol en Epinefrine zit en worstelt in een vecht, vlucht of ‘vries’ modus.

Een te hoog Cortisol niveau in het lichaam wordt gerelateerd aan depressie, hoge bloeddruk, chronische vermoeidheid, slaap problemen, migraine, vernauwd zicht, zure oprispingen, onplezierig geïrriteerd en vijandig gedrag, hongerig zijn, artritis, een verzwakt immuunsysteem en een verminderde metabolisme.

Het zal je vast opvallen dat deze opsomming niet enkel en alleen bij een te hoog Coritsol voorkomt… Kijk op de vier ESW blogs over water: https://www.espritsoulworks.nl/wp/?p=161

De-activeren van de stress respons

Zoals we al schreven… er is ook goed nieuws! De activatie van de stress respons is omkeerbaar.
Het is zelfs relatief eenvoudig het lichaam terug te brengen naar rust en een staat van welbevinden en vredig voelen.
Het Cortisol-gehalte kan dan weer dalen en het herstelvermogen van het lichaam wordt weer wakker.
Want zo lang we in een respons staat van alarm verkeren, is er geen ruimte voor het lichaam tot regeneratie.

Twaalf tips voor een gezonde Cortisol huishouding

1. Mediteer

Start een meditatie routine! Mediteren activeert de ontspannings-respons met alle mooie voordelen voor onze gezondheid tot gevolg. Mediteren wordt als ondersteunend en helend gezien bij vele ziekten en aandoeningen en bijvoorbeeld in verband gebracht met: een gezonde bloeddruk en suikerspiegel, een rustige (regelmatige) hartslag, gezond metabolisme, een ontspannen heldere geest en goed gemoed.

2. Lachen

Lachen is een prachtig natuurlijk ‘medicijn’ met ongekende kracht.
Niet alleen een mineur-humeur kan een ommekeer maken, zelfs ernstig zieken hebben zich met behulp van een recept vol lachen naar gezondheid bewogen.

3. Contact en spelen met je (klein)kinderen en dieren

   

Onze (klein)kinderen en dierenvrienden zijn wondervol.
Kinderen die ons vergezellen vormen zo’n speciale toegevoegde waarde in ons leven in iedere dag. En ook dieren dragen een

bijzondere taak. Dieren zijn niet alleen belangrijk als gezelschap in het leven van velen voor warmte en vriendelijkheid.
Samen simpelweg spelen is hartopenend. Een moment van verbinding en knuffelen met onze (klein)kinderen en dierenvrienden vult ons met oxytocine, endorfine en andere helende happy hormonen die ook het zelfgenezende vermogen van ons lichaam ondersteunen.

4. Leef vanuit een open hart

Het leven vanuit een open hart doet ons zien wat we wérkelijk nodig hebben.
Het verbindt ons met de natuur en daarmee het Leven.
Dit zien en waar mogelijk schenken en delen doet ons hart stromen en leven. Een prachtige manier om ons zelfherstellend vermogen te liften.

5. Creatieve expressie

Het uiten én delen van jezelf middels creatieve expressie is niet alleen een gift aan jezelf, maar het vrijelijk laten stromen van je ingeboren eigenheid op jouw unieke wijze brengt nieuwe schoonheid de wereld in!
Creatieve expressie maakt endorfine vrij. Plus andere ‘feel-good’ neurotransmitters.

Zo kan zal het je creatief uiten helpen bij depressies en angsten. Het kan als een enorme ‘boost’ fungeren voor het immuunsysteem, verzachtend en verlichtend zijn bij pijnklachten van zowel fysieke alswel psychische aard en het hele lichaam tot rust brengen door de activatie van ons parasympathische zenuwstelsel.

6. Gezonde voeding zorgt voor een gezonde Cortisol huishouding

Vul je dagelijkse maaltijden rijkelijk met anti-oxidanten; eet zoveel mogelijk rauwe groenten en wat fruit.
Vergeet de gezonde vetten en oliën niet, om anti-oxidanten, vitaminen en enzymen goed te benutten. Olijfolie, lijnzaadolie, kokosolie, avocado(olie) en zaden en noten passen goed in een dagelijkse voeding die helpvol is voor een verlaging van het Cortisol niveau.

Zeg het liefst gedag tegen al het bewerkte kant-en-klaar, voorverpakte voedsel. Mijd lege calorieën uit snacks, ‘junk’ voedsel en ‘fast food’.

7. Beweging!

Activiteiten als Yoga, Tai Chi, Qigong, dans en het ontvangen van een heerlijke massage brengt heling en rust.

8. Knuffelen en seks in een liefdevol samenzijn

Een gezond knuffel- en seksleven wordt in verband gebracht met vele gezondheidsvoordelen. Maar ook met een langer leven; minder risico op hartklachten, minder (borst-)kanker, een sterker immuunsysteem, betere nachtrust, meer levensplezier, minder chronische pijnen, en meer.
Ook hebben mensen met een gelukkig seksleven natuurlijk een lager Cortisol!

9. Het creëren van vreugdevolle en heilige momenten

Een gebed alleen of in een groepssamenzijn, een ‘anders’ spiritueel samenzijn met spirituele familie in harmonie, vreugde, delen en ontvangen draagt bij aan een rustiger gemoed en een algeheel prettiger voelen.

10. Samenzijn

Mensen die zich delen met anderen in een harmonieus samenzijn, voelen zich meer ontspannen en hun lichaam vaart hier wel bij. Uit onderzoek blijkt dat mensen die zich verbonden weten met anderen, 50% minder hartklachten ervaren.

11. Durft te leven

Leef! Durf te voelen wat goed voor je voelt en te kiezen voor dat wat goed voor je is.
Voeding, relaties, daginvulling, beweging, gedachten, afleiding in allerhande technologie… Durf jezelf af te vragen en in jezelf te tasten of het een waardevolle bijdrage voor je hoogste welzijn is én wees bereid het antwoord te ontvangen.

Wees vervolgens daadkrachtig in het gehoor geven aan dat wat werkelijk goed en voedend voor je is.
Wat heb ik, wat heeft mijn lichaam nodig op dit moment in deze dag?

Voelt het moeilijk om meteen ‘grote’ stappen te zetten? Bouw je vertrouwen rustig op en wen jezelf stap voor stap aan ‘kleine’ veranderingen en begroet telkens wat meer fijnheid, meer welbevinden in dit nu dat je motiveert tot het gaan naar een meer ontspannen straks.